Jun 30, 2008

Речник мање познатих речи из области јужне Србије - Dictionary of some unknown words of dialect of south of Serbia


Боравећи сваке године на распусту код деде и бабе,одмарајући се од градске гужве,учећи старе занате,гледајући бабу како припрема стара јела,записивао би неке речи које до тада нисам чуо.
Кад год би неко од рођака,пријатеља,познаника навратио и у разговору ја чуо неку нову реч,записао би је,тако сам после 20.година успео да створим свој мали скроман речник.
Ко год би знао још неку реч које нема још увек у мом речнику,добродошла је.


Речник


Српски језик граматички-----------------------Српски језик
Штокавско наречје,екавског изговора
 

                                                                                             -Старији штокавски дијалекат

                                                                                             -Призренско-Тимочки

                                                                             -Торлачки говор




А

- арно - лепо,фино
- ако - нека
- аманет - оставити за памћење
- аман - смири се,доста
- астал - сто
- алал - свака част
- аламуња - свађалица

- аљав,аљавити се - намерно говорити и понашати се изопачено,неприродно


Б

- боровинка - боровница
- баница - гибаница,пита
- бостан - лубеница
- бз - зова
- бегај - бежи
- батали - остави
- бробињак - мрав
- бајат - стар,престајао
- бутати - стављати
- басамаци - степенице
- буљина - сова

- бндзов - глупан,тикван
- бутаљка - велика флаша

В

- вртипоп - бала рада
- врне - пада
- влаша - флаша
- вије - плаче
- врљи - баци
- вари - скувај
- врчва - глинени ћуп за туршију
- викам - дерем се
- вуте - старе женске ствари
- видело - светлост
- врљика - штап



Г

- гра - пасуљ
- големо - велико
- губе - печурке
- горун - храст
- гоч -велики бубањ (музички интрумент)
- грожљив - гадљив
- гувно - двориште пред кућом



Д

- давај - дај
- дип,дип - тек по неки пут
- дроб - изнутрице
- карати - довести (колима,трактором... нешто)
- дувар - увучено место за остав ствари
- дудук - посуда за ракију
- дек - зато што

- душити - мирисати


Ђ




Е




Ж

- жељка - корњача
- жиловлак - боквица



З
- зазрћем - мало да погледам
- закасао - лоше прошао
- зорт - невоља
- залићати се - пренаглити нешто
- зборити - причати
- замајан - луд,блесав
- зрилка - цврчак



И

- исршити - поломити
- измијати се - умити се
- исплакнути - испрати
- ицепити - поцепати
- искастрити - исецкати



Ј

- јајце - јаје
- јутре - сутра


К

- кравај - славље 1.рођендан детета
- кравајче - погачица
- куде - где
- кве - какве
- кав - који,какав
- кам - дај да видим,где је
- каљаво - прљаво
- кал - блато
- кутре - мало куче,штене
- краставица - краставац
- кова - кофа
- каиче - каиш
- кидисање - намера за освајање
- крошња - корпа од прућа
- канате - кола која вуку краве
- кочина - свињац
- кочице - чланци
- кладанац - извор воде
- које оч - шта желиш

Л

- лајна - ђубре
- лојзе - грожђе,лоза
- ложица - кашика
- липсати - угинути
- ладњак - фрижидер
- лејка - прави се од тикве,користи се за воду



Љ



М

- мотка - штап
- мочати - мокрити
- мутнути - ставити
- мунути - увући
- мрсољ - слина
- муфте - џабе,без пара



Н

- надзрће - погледа по неки пут
- не мари - није лоше
- неје - није
- намћор - цепидлака



Њ

- њекња - прекључе

О

- остине - охлади
- оршав - невоља,невреме
- омане - промаши
- олупити - огулити
- обричити се - обријати се
- оратити - причати
- обличје - велика срамота
- оданути - одморити
- оточ - малопре
- оваг-онаг - повремено
- обукује се - облачи се

П

- пијемо крчму - частим пиће
- пуно ч’чко - пуно до врха
- преџипити - прегурати,прескочити
- потикати се - изгубити се
- поганац - миш
- поканити - понудити
- попустити - појачати
- патлиџан - парадајз
- попке - гумени опанци
- пушти - пусти
- преперуга - лептир,ноћни
- притка - штап
- плот - ограда од прућа
- праска - дивља бресква
- премењује се - пресвачи се
- путинка - мали пут,путања
- перчин - врх главе


Р

- рутав - длакав
- распучити - поломити,пукнути
- работа - рад,посао
- рипати - скакати
- ринути - чистити,(ђубре из штале)
- ритати се - шутати се
- рибањци - прженице



С

- слубе - мердевине
- слива - шљива
- спијење - спавање
- свне - сване
- севдах - чежња за љубав
- споведнути се - сагнути се
- студ - хладно
- слунце - сунце
- сефте - свеже,тек што
- срљати - журити као без главе
- скубати - чупати
- срч - стакло
- скапати се - покварити се,(поврће...)
- сврдло - ручни алат за бушење
- сепетка - корпа од прућа округла
- соплеја се - саплео се,запео је


Т

- такој - тако
- татко - отац,тата
- тике,тике - по неки пут тек да видиш
- тупан - велики бубањ,(музички инструмент)
- турмук - лош,мутан човек
- турити - стављати
- тавнина - мрак
- тазе - свеже
- туј - ту
- тарабе - дрвена ограда
- тропати - лупати
- тепање - туча
- топрв - одмах,испрва
- торлачити - преносити вест,трачарити
- тојага - штап
- тестија - посуда за воду од земље



Ћ

- Ћунак - цев која води од шпорета до димњака
- Ћерамида - стара врста црепа
- ћутек - батине


У

- уапати - угризти
- убаво - лепо
- улав - луд,блесав
- улабити - утишати
- укачити се - попећи се
- утнути - ставити
- утепаја се - повредио се



Ф

- факир - зао ћовек,осветник
- филџан - чаша за кафу
- фата - вата
- фиронга - завеса за прозор

Х



Ц

- цавти - цветати
- цунути - пољубити
- целивати - љубити
- царевица - кукуруз
- цволика - цеваница

- црпка - кутлача



Ч

- чукати - лупати
- чурити - димити
- ч’чкољ - задиркивач,подрекивач

- чапоњак - папак печени,ногица



Џ

- џопе - ствари

- џмијем - жмурим



Ш

- шанац - канал
- шунтав - луд,блесав
- шише - чаша,флаша за ракију
- штровоти - штројити,кастрирати
- шибак - шума
- шифоњер - ормар






No comments:

Post a Comment